Aktiwiteit
Dropbox opsomming
Blog 3.5
Leereenheid 3.5
Algemene behandelingstrategie is intensiewe moniteringvan respiratoriese en sirkulatoriese status. Kortisoon en eksogene surfaktante help om die longsurfaktante aan te vul. Verlaag die mortalilteit en suurstofbehoefte.
Blog Aktiwiteit 3.2
LE 3.2
Chroniese brongitis |
Emfiseem |
Dit is ‘n nonspesifieke obstruktiewe lugwegsiekte wat geassosieer word met langtermyn-blootstelling aan iritante soos sigaretrook, stof en irriterende gasse. |
Dit is ‘n nomkeerbare verwyding van die respiratoriese brongioli en alveoli (verlies aan elastisiteit). |
Etologie is onbekend |
Etologie strukturele skade aan die wande |
Die simptome en tekens van chroniese brongitis word met mukushipersekresie, verlaagde mukosilêre opruiming, gereelde bakteriële lugweginfeksies en strukturele veranderinge in die brongiale wande geassosieer |
Simptome en tekens die lug word dus in die respiratoriese ruimte van die longe vasgevang en moeilik uitgeasem, sodat ventilasie van die longe moeilik plaasvind. Verder is daar soms ook ’n vermindering van kappilêre bloedvatvoorsiening wat gasuitruiling verder belemmer |
Staking van die rookgewoonte is uiters belangrik en hiersonder kan progressie nie verhoed word nie. Psigoterapie, konsultasie en bemoediging (eerder positief as waarskuwend), asook ondersteuning met moontlik ander hulpmiddels om die gewoonte te staak is belangrik. Daar is egter omstredenheid oor die effektiwiteit van nikotienbevattende middels om die staking van die rookgewoonte te ondersteun.
Bakteriële infeksie:
Profilakties kan jaarlikse immunisering teen influenza (baie effektief) eneenmalige immunisering teen pneumokokke (minder effektief) oorweeg word. Breëspektrum-antibiotika (tetrasikliene, ko-trimoksasool, amoksisillien, ampisillien of eritromisien) kan soos nodig teen veral pneumokokke en Haemofilus influenza gebruik word.
Lugvloei-obstruksie:
Lugvloei-obstruksie kan behandel word met behulp van geneesmiddels soos vir brongiale asma. Die geneesmiddelkeuses is egter ietwat anders, soos hieronder bespreek. Die gebruik van 'n voorkamer saam met aërosole en gereelde lugvloeimonitering deur middel van 'n piekvloeimeter hou heelwat voordele in.
Sekrete:
Rehidrering (voldoende inname van vloeistowwe) en gereelde stoom (bv. idifiseerer snags) verdun die mukus en bevorder mukusopruiming.
Hipoksie:
In erge grade van COLS verbeter 18-24 ure/dag O2-inhalasieterapie die morbiditeit en mortaliteit drasties. Dit word dus sterk aanbeveel in gevalle van volgehoue hipoksie (verskeie tipes draagbare O2-houers is beskikbaar). Sommige pasiënte benodig O2‑inhalasieterapie slegs met oefening of tydens slaap.
Swak longkapasiteite:
Matige en gereelde oefening verbeter longkapasiteite en lewensgehalte, maar oet met omsigtigheid hanteer word waar hartkomplikasies reeds aanwesig is.
Kontra Indikasie Koronêre-serebrale en perifere vaskulêre siektes, KI Hipertensie , IK Swangerskap en IK Kombinasie met triptane=hoofpyn.
Analgesics Verlag pin. |
Aspirien Parasetamol NSAIMs |
Antiemeties |
Metoklopramied Siklisien (verminder naarheid en braking) Domperidoon (Prokineties verhoog boonste SVK motiliteit, verbeter absorpsie en effiktiwiteit.) |
Ergot-alkaloïede |
Ergotamien |
Serotonien 5-HT 1D agoniste Veroorsaak vasokonstriksie van kraniale arteries wat pynlik verwyd. Inhibeer neuroaktiewe vasopeptied vrystelling en blok die transmissie van pynimpulse na brein. |
Sumatriptan Zolmitriptan Eletriptan Naratriptan Rizatriptan |
Sedatiewe middels |
Diasepam (spierverslapper, sedasie) |
Klassifikasie |
Geneesmiddel |
Newe-effekte |
Beta-blokkers |
Propranolo |
|
Alfa 2 – agonis |
Klonidien |
ø Depressie vererger ø Insomnia |
Ca+2 blokkers |
Verapamil Flunarisien |
|
TCA |
Amitriptilien |
ø Droeë Mond ø Lomerigheid ø Gewigstoename |
Anti-epileptiese middels |
Valproaat Topiramaat Valproësuur |
ø Parestesieë ø Duisligheid ø Moegheid ø Naarheid ø Anoreksie ø Lomerigheid ø Geheueprobleme |
5HT2 antagonis |
Pisotifen Siproheptadien Metielsergied |
(H1-antagonis)
(H1-antagonis)
|
Botox |
OnabotulinumtoksienA |
|
CGRP-terapie |
Erenumab |
|
Voorsorgmaatreëls is as volg; rus in stil, donker kamer tydens aanval, neem medikasie met eerste gewaarwording van migraine, selfs aspirien en parasetamol kan verligting bring indien vroegtydig gebruik, vermy analgetika oorgebruik; terugslag hoofpyne kan volg, vermy faktore wat aanval uitlok bv kossoorte,ligt ens. Profilakse kan tot 6 weke neem vir maksimum effek, nie im alle migrainelyers effektief nie. Leefstyl veranderinge kan help bv. Verlaag stress.
KI Swangerskap en KI Nier en lewerinkorting. Doseering van akute aanval 0.5-1mg dadelik, gevolg deur 0.5mg elke 6 ure tot pynverligting of ongemak. Maksimum is 2.5mg in eerste 24h, nie meer as 6mg oor 4 dae nie asook kursus mag nie binne 3dae herhaal word nie. Chronies aanval 0.5mg kolgisien 1-2keer per dag tot uraatverlagende middels toegedien kan word.
NSAIDs |
Indometasien Diklofenak Piroksikam Naproksen |
Spoelgif(Kolgisien mitose in selle te onderdruk) |
Kolgisien |
Glukokortikoïede |
Betametasoon Prednisoon Triamkinoloon Intra Artikulêre inspuiting Asetonied Intra Artikulêre inspuiting |
Akute pyn: 325mg – 1000mg 4 maal per dag. Nie meer as 4 g in 24 uur (akute lewerversaking, veluitslae = Stevens-Johnson). Oordosering veroorsaak fatale hepatotoksiteit. Toksiese dosisse= 10-15g/ 20-30 tablette. Parasetamolvergiftiging kom voor wanneer die lewer ensieme wat konjugasie van parasetamol kataliseer verstadig en toksisiese NAPQI vorm. NAPQI word gedeaktiveer deur glutatioon maar sodra glutatioon vlakke uitgeput is veroorsaak NAPQI nekrose in die lewer en nierbuise. Tekens en simptome kan eers binne 1-2 dae waargeneem word simptome soos Naarheid en braking, abdominale pyn, verlaagde eetlus, moeg en kragteloos. Renale inkorting en hepatoksisiteit asook regter subkostale pyn, teer lewer, geelsug, lewerselnekrose en die dood. Behandeling van akute parasetamol toksisiteit is onmiddellike aanvulling van –SH-groepe om glutatioon in lewer aan te vul en lewerselnekrose te verhoed. N-asetielsisteïen (Parvolex®) binne 8-12 uur IV toegedien. Aanvangsdosis: 150mg/kg in 200ml 5% glukose oor 15 minute, daarna 50 mg/kg in 500 ml 5% glukose oor 4 ure en daarna 100 mg/kg in 1 000 ml 5% glukose oor 16 ure. Orale behadeling: Asetielsisteïen bv Solmucol en ACC wat slymproduksie verminder 140mg/kg kan toegedien word. Karbosisteïen bv Mucosirop en Flemex 150mg/kg. Binne 1 uur na vergiftiging:Induseer braking, doen maagspoeling, gee geaktiveerde koolstof as IV behandeling gebruik word. Behandeling slegs effektief binne 10 ure van vergiftiging