• Wat is die algemene oorsake van rinitis en rinoree?

Rinitis –inflammasie van  neusslymvlies

Rinitis geassosieer met  verkue

Slymerige rinitis =  gewoonlik geassosieer met sinusitis.

Allergiese rinitis =  allergeen blootstelling,  IgE gemedieerde inflammasie.

Nie-allergiese rinitis =  fisiologiese reaksie agv 'n stimuli  soos hitte,  rook,  koue.  

Rinoree –loopneus: Gevolg van  allergie,  verkoue,  chemiese of  gm skade,  koue lug  of  fisiese skade

• Watter geneesmiddelgroepe kan by die behandeling van rinoree gebruik word?  Noem voorbeelde by elke groep.

α1-agoniste, (dekongestante)  bv fenielefrien,  efedrien,  fenielpropanolamien,  nafasolien,  oksimetasolien en xilometasolien. Vasokonstriksie van  mukosale bloedvate,  ↓edeem van nasale  mukosa

Antihistamiene bv.  Difenhidramien,  prometasien,  chlorfeniramien,  broomfeniramien,  loratadien,  setirisien, levokabastien,  rupatadien

Kortikosteroïede bv.  Betametasoon,  prednisoon,  beklometasoon,  budesonied,  siklesonied,  mometasoon

Mastselstabiliseerders bv.  Natriumchromoglikaat (Vividrin®  oogdruppels), ketotifen Mukolitika bv.  Mesna,  asetielsisteien

Antibiotika bv.  Mupirosien,  neomisien,  topikaal binne neusholte

Diverse  ander middels,  bv stoom,  normale soutoplossing,  vlugtige olies soos mentol,  bloekom-olie

• Hoe verskil die dekongestante onderling ten opsigte van werkingsmeganisme en werkingsduur?  Hoe word hulle tipies toegedien?

Sistemiese dekongestante bring soms verligting, maar vlg. newe effekte

Werkingsmeganisme: Aktivering van alfa-adrenergiese reseptore wat op prekappilere en postkappilere bloedvate bloedvate van die neusslymvlies voorkom en veroorsaak vasokonstriksie. 

As gevolg van die vasokonstriktoriese effekte van die dekongestante is daar veral by sistemiese toediening die potensiaal om miokardiale iskemie te ontlok.  Dit kan ook bloeddruk verhoog en moet by persone met erge hiertensie vermy word.  By persone met gekontroleerde matige hipertensie is dit egter gewoonlik nie van kliniese belang nie, veral as die topikale doseervorm gebruik word.  Sommige individue is sensitief vir bewerigheid en hartkloppings wat hierdie middels kan veroorsaak.

Dit word toegedein deur tablette of strope (oraal) of gebruik as neusdruppels, sproei of jel.

• Wat is rhinitis medicamentosa?  Hoe word dit behandel?

 ’n Toestand wat ontstaan na chroniese behandeling met dekongestante, waar die permanente vasokonstriksie met gebrekkige lokale bloedvoorsiening aanleiding gee tot skade van die neusslymvliese met permanente inflammasie en swelling, asook ’n afregulering van die a-adrenergiese reseptore op die bloedvate, sodat dit onresponsief raak teenoor die a-agoniste.  Tagifilakse (l-noradrenalien-stooruitputting) kan deur die indirekwerkende middels ontlok word.

Persone met privinisme behoort behandeling te staak en tydelik lokale kortikoïedterapie te ontvang.  Soms ervaar persone wat die dekongestante chronies gebruik het dat hulle ’n toe neus ontwikkel wanneer hulle die terapie staak.  Vir hierdie persone kan eers die een neusgang “gespeen” word, sodat daar darem nog een oop neusgang is.  Wanneer die “gespeende” neusgang hertstel het, kan die tweede een ook “gepeen” word.  Daar is ook orale preparate beskikbaar, maar hierdie doseervorm gee aanleiding tot meer newe-effekte en het 'n stadiger aanvang van werking.

• Hoe verskil die eerste en tweede generasie antihistamiene ten opsigte van die werkings­meganismes waarvolgens rinitis en rinoree verlig word?  Wat is die voordele van die tweede generasie antihistamiene?  Waarom behoort hulle nie gebruik te word om verkouerinitis te verlig nie?

 

Die eerste generasie antihistaminika is multipotente kompeterende antagoniste en blokkeer ook muskariniese reseptore.  Antimuskariniese middels verminder die sekresies van die hoër en die laer lugweë, sodat dit dikwels by verkouepreparate ingesluit word om rinoree op te klaar.  Hulle kan egter sedasie veroorsaak en dus konsentrasievermoë negatief beïnvloed.

Die tweede generasie antihistamiene blokkeer nie muskariniese reseptore nie en is bruikbaar by lang- of korttermynbehandeling van allergiese rinitis.  Aangesien histamien geen rol by verkouerinitisnie speel nie, maar wel bradikinien, help hierdie middels nie om verkouerinitis op te klaar nie.

• Wanneer is kortikosteroïede, anti-allergiese middels, mesna en normale soutoplossing bruikbaar en hoe word dit toegedien?

​​​​​​​Kortikosteroïed-neussproeie word sistemies swak geabsorbeer, maar kan soms met groot doserings sistemiese newe-effekte veroorsaak.  Persone met 'n infeksie of verlaagde weerstand moet dit versigtig gebruik.

Topikaal

beklometasoon, budesonied, flunisolied en flutikasoon.

Sistemies

betametasoon, prednisoon

 

Die gebruik van natriumchromoglikaat as 'n neussproei is baie effektief by die profilaktiese behandeling van allergiese rinitis, maar die gereelde dosering maak dit minder gewild.

 

Topikale mesna (neursproei) is veral sinvol om te gebruik wanneer die nasale sekrete taai is.  Die mesna help dan om die slym meer vloeibaar te maak.